Trong quá trình canh tác, việc bổ sung dinh dưỡng đúng thời điểm là yếu tố then chốt giúp cây trồng sinh trưởng mạnh mẽ và đạt năng suất cao. Bón thúc là một phương pháp bón phân thiết yếu trong canh tác nông nghiệp, giúp cây trồng phát triển khỏe mạnh và đạt năng suất cao. Hãy cùng Cripo tìm hiểu chi tiết về bón thúc, thời điểm thực hiện và cách áp dụng để tối ưu hóa hiệu quả trồng trọt.
1. Bón thúc là gì? Vai trò của bón thúc trong trồng trọt
Bón thúc là phương pháp bổ sung dinh dưỡng cho cây trong các giai đoạn sinh trưởng và phát triển, nhằm đảm bảo cây nhận đủ các dưỡng chất cần thiết để phát triển khỏe mạnh. Khác với bón lót – thực hiện trước hoặc khi mới trồng cây – bón thúc tập trung vào các giai đoạn sau, khi cây đã ổn định và bắt đầu tăng trưởng mạnh.
Mục đích của bón thúc:
- Hỗ trợ sinh trưởng: Cung cấp dưỡng chất để cây phát triển nhanh về thân, lá, hoa và quả.
- Tăng sức đề kháng: Giúp cây chống chọi tốt hơn với sâu bệnh và điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
- Nâng cao chất lượng nông sản: Bón thúc đúng cách góp phần tăng năng suất và chất lượng cây trồng.
2. Thời điểm bón thúc hiệu quả nhất cho cây trồng
Bón thúc cần được thực hiện tại các giai đoạn quan trọng trong quá trình phát triển của cây để đạt hiệu quả tối ưu. Dưới đây là các mốc thời gian phù hợp:
2.1. Giai đoạn cây sinh trưởng mạnh
Khi cây bước vào giai đoạn phân cành, ra lá, việc bón phân giúp cung cấp kịp thời các dưỡng chất cần thiết để cây lớn nhanh và phát triển cân đối. Trong giai đoạn này, các loại phân như đạm, lân, kali hoặc phân hỗn hợp NPK thường được sử dụng.
2.2. Thời kỳ cây ra hoa
Giai đoạn này quyết định trực tiếp đến chất lượng và số lượng hoa, từ đó ảnh hưởng đến tỷ lệ đậu quả. Bón thúc trước thời điểm hoa nở khoảng 3-4 tuần sẽ giúp cây ra hoa đồng loạt, tăng khả năng đậu trái. Đặc biệt với các cây trồng để lấy hạt, cây ăn quả, hoa càng nhiều thì khả năng đậu quả càng lớn, từ đó nâng cao năng suất thu hoạch.
2.3. Giai đoạn nuôi quả
Sau khi cây đậu quả, việc bón thúc sẽ bổ sung dưỡng chất để cây nuôi quả, giúp quả phát triển đồng đều và đạt chất lượng tốt nhất. Đối với rau lấy quả (ví dụ: cà chua, mướp, dưa chuột), thời gian bón thúc thường từ 45 ngày sau khi trồng, còn với cây ăn quả thân gỗ (ví dụ: xoài, nhãn, bưởi), bón thúc diễn ra khoảng 30–45 ngày sau khi đậu quả.
Sử dụng loại phân bón chứa nhiều Kali sẽ hỗ trợ quả phát triển về kích thước và màu sắc và phân giàu Đạm giúp cây duy trì sức sống và nuôi quả tốt.
3. Phương pháp bón thúc phổ biến hiện nay
3.1. Bón theo rãnh
Phương pháp này thường áp dụng cho cây trồng theo hàng. Người trồng đào rãnh dọc theo hàng cây, rải phân bón vào rãnh, sau đó lấp đất lại. Phương pháp này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn tạo điều kiện chăm sóc cây dễ dàng hơn.
Bón theo rãnh
3.2. Bón theo hốc
Đây là phương pháp đơn giản, phù hợp với cây trồng có khoảng cách rộng. Người trồng chỉ cần đào hố nhỏ xung quanh gốc cây, rải phân bón vào hố rồi lấp đất lại. Tuy nhiên, hạn chế của cách này là phân dễ bị chuyển hóa thành các chất khó tan, làm giảm hiệu quả hấp thụ.
3.3. Bón vãi
Là phương pháp đơn giản nhất. Phân bón được rải đều lên mặt đất đã làm ẩm, nhưng cần chú ý kỹ thuật để tránh rải phân không đồng đều, gây lãng phí hoặc cây không nhận đủ dinh dưỡng.
Bón vãi
4. Kỹ thuật bón thúc cho một số loại cây trồng
4.1. Bón thúc cho rau
- Giai đoạn 1: Bón thúc khi cây còn nhỏ, khoảng 8-10 ngày sau khi trồng, hoặc khi cây đã có 2-3 cặp lá.
- Giai đoạn 2: Bón thúc khi cây bắt đầu ra hoa, khoảng 22-25 ngày sau khi trồng.
- Giai đoạn 3: Bón thúc khi cây đang nuôi quả, khoảng 40-45 ngày sau khi trồng.
4.2. Bón thúc cho cây ăn quả
- Sau khi thu hoạch quả: Giai đoạn này, cây cần được bổ sung dinh dưỡng để phục hồi và chuẩn bị cho chu kỳ phát triển mới. Đây là thời điểm cây yếu nhất và cần được chăm sóc đặc biệt.
- Trước khi ra hoa lần 2: Bón thúc trước khi cây ra hoa lần thứ hai giúp cung cấp dinh dưỡng kịp thời, hỗ trợ cây ra hoa với số lượng lớn và đều.
- Sau khi đậu quả: Khi quả đã đậu, cây cần bổ sung thêm dinh dưỡng để quả phát triển tốt và đạt năng suất cao.
Bón thúc cho cây ăn quả
4.3. Bón thúc cho cây công nghiệp lâu năm
- Đối với các cây công nghiệp như cà phê, hồ tiêu, ca cao, cần bón thúc 2-3 lần mỗi năm.
- Thời gian bón thường là vào đầu và cuối mùa mưa hoặc chia thành ba lần trong suốt mùa mưa, giúp cây phát triển bền vững và đạt năng suất cao.
5. Một số lưu ý khi bón thúc
- Lựa chọn loại phân bón phù hợp:
Tùy theo nhu cầu dinh dưỡng của từng loại cây mà chọn loại phân thích hợp. Ngoài phân hóa học, cần bổ sung thêm phân hữu cơ để cải tạo đất, đặc biệt ở những khu vực đất bạc màu. - Thực hiện đúng thời điểm:
Mỗi giai đoạn sinh trưởng của cây yêu cầu lượng dinh dưỡng khác nhau. Vì thế, cần xác định đúng thời điểm để cây hấp thụ hiệu quả nhất. - Đảm bảo liều lượng cân đối:
Việc bón phân phải vừa đủ, không nên bón thừa hoặc thiếu. Thừa phân sẽ gây lãng phí, ô nhiễm môi trường, còn thiếu phân sẽ làm cây phát triển kém, giảm năng suất.
Xem thêm: Bón lót là gì? Kỹ thuật bón lót hiệu quả trong nông nghiệp hiện đại
======
Bón thúc là một trong những giải pháp quan trọng để đảm bảo cây trồng phát triển khỏe mạnh, cho năng suất cao và chất lượng tốt. Bằng cách thực hiện đúng phương pháp, chọn thời điểm thích hợp và sử dụng liều lượng phân cân đối, người nông dân có thể tối ưu hóa hiệu quả sản xuất, đồng thời giảm thiểu chi phí canh tác. Hãy áp dụng kỹ thuật này một cách khoa học để đạt được những mùa vụ bội thu!
